Tổng hợp 500 câu ca dao tục ngữ và thành ngữ có từ ăn hay

Tổng hợp những ca dao tục ngữ có từ ăn thể hiện góc nhìn và những kinh nghiệm được tích lũy từ ngàn xưa. Ăn uống là một trong những nhu cầu căn bản của con người.

Thế nhưng ăn thế nào cho đúng, cho duyên không phải ai cũng biết. Tổng hợp hơn 500 câu ca dao tục ngữ sau sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện.

Những câu ca dao tục ngữ bắt đầu bằng chữ ăn

Gần 400 ca dao tục ngữ về ăn bắt đầu bằng từ này cho thấy từ xưa, ông bà đã rất quan tâm đến vấn đề này.

Đi vào tục ngữ ca dao, “ăn” không chỉ là hành động đưa thực phẩm lên miệng, nhai, nuốt. Nó còn là nhiều hình ảnh so sánh, ẩn dụ khác mang nhiều hàm ý như ca dao tục ngữ về giao tiếp.

1. Ăn bánh trả tiền
2. Ăn bánh vẽ
3. Ăn bát cháo chạy ba quãng đồng
4. Ăn bát cơm dẻo nhớ nẻo đường đi
5. Ăn bát cơm đầy nhớ ngày gian khổ
6. Ăn bát cơm nhớ công ơn cha mẹ
7. Ăn bát mẻ nằm chiếu manh
8. Ăn Bắc nằm Nam
9. Ăn bất thùng chi thình
10. Ăn biếu ngồi chiếu cạp điều
11. Ăn biếu ngồi chiếu hoa
12. Ăn bòn dòn tay ăn mày say miệng
13. Ăn bớt bát nói bớt lời
14. Ăn bớt cơm chim
15. Ăn bún thang cả làng đòi cà cuống
16. Ăn cá bỏ lờ
17. Ăn cá nhả xương ăn đường nuốt chậm
18. Ăn cái rau trả cái dưa
19. Ăn cám trả vàng
20. Ăn càn nói bậy
21. Ăn canh không chừa cặn
22. Ăn cạnh nằm kề
23. Ăn cay uống đắng
24. Ăn cáy bưng tay
25. Ăn cắp ăn nẩy
26. Ăn cắp quen tay ngủ ngày quen mắt
27. Ăn cầm chừng
28. Ăn cận ngồi kề
29. Ăn cây nào rào cây nấy
30. Ăn cây táo rào cây nhãn
31. Ăn cây táo rào cây sung
32. Ăn cây táo rào cây xoan
33. Ăn chả bõ nhả
34. Ăn cháo báo hại cho con
35. Ăn cháo đá bát
36. Ăn cháo đái bát
37. Ăn cháo để gạo cho vay
38. Ăn cháo lá đa
39. Ăn cháo lú
40. Ăn cháo thí
41. Ăn chay nằm đất
42. Ăn chay niệm Phật
43. Ăn chắc mặc bền
44. Ăn chắc mặc dày
45. Ăn chẳng bõ nhả
46. Ăn chẳng cầu no
47. Ăn chẳng có khó đến mình
48. Ăn chẳng có khó đến thân
49. Ăn chẳng đến no lo chẳng đến phận
50. Ăn chẳng hết thết chẳng khắp
51. Ăn chẳng nên đọi nói chẳng nên lời
52. Ăn chắt để dành
53. Ăn chân sau cho nhau chân trước
54. Ăn châu chấu ỉa ông voi
55. Ăn chì cho, buôn thì so
56. Ăn cho đều kêu cho sòng
57. Ăn cho đều tiêu cho sòng
58. Ăn cho no đo cho thẳng
59. Ăn cho sạch, bạch cho thông
60. Ăn chó cả lông, ăn hồng cả hột
61. Ăn chọn nơi, chơi chọn bạn
62. Ăn chung mủng riêng
63. Ăn chung ở chạ
64. Ăn chung ở lộn
65. Ăn chuối không biết lột vỏ
66. Ăn chưa no, lo chưa tới
67. Ăn chưa sạch, bạch chưa thông
68. Ăn chưa tàn miếng trầu
69. Ăn chực đòi bánh chưng
70. Ăn chực nằm chờ
71. Ăn chực nằm nhà ngoài
72. Ăn có chỗ, đỗ có nơi
73. Ăn có giờ, làm có buổi
74. Ăn có mời, làm có khiến
75. Ăn có nhai, nói có nghĩ
76. Ăn có nơi, chơi có chốn
77. Ăn có nơi, ngồi có chốn
78. Ăn có sở, ở có nơi
79. Ăn có thời, chơi có giờ
80. Ăn coi nồi, ngồi coi hướng
81. Ăn cỗ có phần
82. Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau
83. Ăn cỗ là tổ việc làng
84. Ăn cỗ muốn chòi mâm cao
85. Ăn cỗ ngồi áp vách, ăn khách ngồi thành bàn
86. Ăn cỗ nói chuyện đào ao
87. Ăn cỗ phải lại mâm
88. Ăn cỗ tìm đến, đánh nhau tìm đi
89. Ăn cơm chùa ngọng miệng
90. Ăn cơm chúa múa tối ngày
91. Ăn cơm chưa biết trở đầu đũa
92. Ăn cơm có canh, tu hành có vãi
93. Ăn cơm còn có đổ
94. Ăn cơm gà gáy, cất binh nửa ngày
95. Ăn cơm hom, ngủ giường hòm
96. Ăn cơm hớt thiên hạ
97. Ăn cơm không rau như đám ma nhà giàu không nhạc
98. Ăn cơm không rau như đánh nhau không người gỡ
99. Ăn cơm không rau như đau không thuốc
100. Ăn cơm làm cỏ chăng bỏ đi đâu
101. Ăn cơm lừa thóc, ăn cóc bỏ gan
102. Ăn cơm mới, nói chuyện cũ
103. Ăn cơm nguội, nằm nhà ngoài
104. Ăn cơm người, nằm nhà ngoài
105. Ăn cơm nhà nọ, kháo cà nhà kia
106. Ăn cơm nhà thổi tù và hàng tổng
107. Ăn cơm nhà vác bài ngà cho quan
108. Ăn cơm nhà, vác ngà voi
109. Ăn cơm phải biết trở đầu đũa
110. Ăn cơm Tàu, ở nhà Tây, lấy vợ Nhật
111. Ăn cơm tấm, ấm ổ rơm
112. Ăn cơm tấm nói chuyện triều đình
113. Ăn cơm thừa canh cặn
114. Ăn cơm trước kẻng
115. Ăn cơm vào mẹt, uống nước vào mo
116. Ăn cơm với cà là nhà có phúc
117. Ăn cơm với cá, cơm chó còn đâu
118. Ăn cơm với cáy thì ngáy o o, ăn cơm thịt bò thì lo ngay ngáy
119. Ăn cơm với mắm phải ngắm về sau
120. Ăn cơm với rau phải ngắm sau ngắm trước
121. Ăn củ ủ nhiều
122. Ăn của bụt, thắp hương thờ bụt
123. Ăn của chùa phải quét lá đa
124. Ăn của ngon, mặc của tốt
125. Ăn của người ta rồi ra phải trả
126. Ăn của người vâng hộ người
127. Ăn của rừng rưng rưng nước mắt
128. Ăn cùng chó, nói xó cùng ma
129. Ăn cướp cơm chim
130. Ăn k*t không biết thối
131. Ăn dò sau cho dò trước
132. Ăn dơ ở bẩn
133. Ăn dùa thua chịu
134. Ăn dưa chừa rau
135. Ăn dứa đằng đít, ăn mít đằng đầu
136. Ăn dưng ở nể
137. Ăn đã vậy, múa gậy làm sao
138. Ăn đàn anh, làm đàn em
139. Ăn đằng sóng nói đằng gió
140. Ăn đất nằm sương
141. Ăn đầu ăn đuôi
142. Ăn đầu sóng nói đầu gió
143. Ăn đấu làm khoán
144. Ăn đấu trả bồ
145. Ăn đậu nằm nhờ
146. Ăn đậu ở nhờ
147. Ăn đây nói đó
148. Ăn đầy bụng ỉa đầy bồ
149. Ăn đầy mồm đầy miệng
150. Ăn đến nơi làm đến chốn
151. Ăn đều tiêu sòng
152. Ăn đi ăn lại, ăn tái ăn hồi
153. Ăn đói mặc rách
154. Ăn đói nằm co
155. Ăn đói qua ngày, ăn vay nên nợ
156.  Ăn đổ ăn vãi
157. Ăn đổ làm vỡ
158. Ăn đồng chia đủ
159. Ăn đỡ làm giúp
160. Ăn đời ở kiếp
161. Ăn đợi nằm chờ
162. Ăn đưa xuống, uống đưa lên
163. Ăn được ngủ được là tiên
164. Ăn đường nằm chợ
165. Ăn đường ngủ chợ
166. Ăn gạo tám chực đình đám mới có
167. Ăn giỗ ngồi áp vách, có khách ngồi thành bàn
168. Ăn gỏi chẳng cần lá mơ
169. Ăn gỏi không cần lá mơ
170. Ăn gỏi không lá me
171. Ăn gửi nằm nhờ
172. Ăn ha hả, trả ngùi ngùi
173. Ăn hại đái nát
174. Ăn ham chắc mặc ham bền
175. Ăn hàng con gái, đái hàng bà lão
176. Ăn hàng ngủ quán
177. Ăn hết cả phần con phần cháu
178. Ăn hết cả phần cơm chó
179. Ăn hết đánh đòn, ăn còn mất vợ
180. Ăn hết mâm trong ra mâm ngoài
181. Ăn hết nạc vạc đến xương
182. Ăn hết nạc vạc tới xương
183. Ăn hết nhiều, ở hết bao nhiêu
184. Ăn hết nước hết cái
185. Ăn hết phần chồng phần con
186. Ăn hiền ở lành
187. Ăn hơn hờn thiệt
188. Ăn hơn nói kém
189. Ăn hương ăn hoa
190. Ăn ít mau tiêu, ăn nhiều tức bụng
191. Ăn ít ngon nhiều
192. Ăn ít ngon nhiều, ăn đều tiêu sòng
193. Ăn ít no dai
194. Ăn ít no lâu, ăn nhiều mau đói
195. Ăn ké ở đậu
196. Ăn khêu hai, ngồi dai khêu một
197. Ăn khi đói, nói khi hay
198. Ăn khi đói, nói khi say
199. Ăn khoai cả vỏ
200. Ăn khoai lang trả tiền bánh rán
201. Ăn khoan ăn thai vừa nhai vừa nghĩ
202. Ăn không biết chùi mép
203. Ăn không biết dở đầu đũa
204. Ăn không biết lo, của kho cũng hết
205. Ăn không biết no lo chẳng tới
206. Ăn không biết trở đầu đũa
207. Ăn không ngồi rồi lở đồi lở núi
208. Ăn không nói có
209. Ăn không rau như đau không thuốc
210. Ăn không thì hóc, chẳng xay thóc cũng bồng em
211. Ăn kĩ làm dối
212. Ăn kĩ no lâu, cày sâu tốt lúa
213. Ăn lãi tuỳ chốn, bán vốn tuỳ nơi
214. Ăn làm sao nói làm vậy
215. Ăn lạt mới biết thương mèo
216. Ăn lắm hay no, cho lắm hay phiền
217. Ăn lắm hết ngon, nói lắm hết lời khôn
218. Ăn lắm ỉ* nhiều
219. Ăn lắm thèm nhiều
220. Ăn lắm thì nghèo, ngủ nhiều thì khó
221. Ăn lắm trả nhiều
222. Ăn lấy chắc, mặc lấy bền
223. Ăn lấy đặc, mặc lấy dày
224. Ăn lấy đời, chơi lấy thì
225. Ăn lấy hương lấy hoa
226. Ăn lấy no, mặc lấy ấm
227. Ăn lấy thơm, lấy tho chứ không lấy no, lấy béo
228. Ăn lấy vị chứ ai lấy bị mà mang
229. Ăn lên bắc, chạy giặc xuống nam
230. Ăn liều tiêu bậy
231. Ăn lỗ miệng, liệng lỗ trôn
232. Ăn lỗ miệng, tháo lỗ trôn
233. Ăn lời tuỳ vốn bán vốn tuỳ nơi
234. Ăn lời từng vốn bán vốn từng nơi
235. Ăn lúa tháng năm, trông trăng rằm tháng tám
236. Ăn lúc đói, nói lúc hay
237. Ăn lúc đói, nói lúc say
238. Ăn mắm khát nước
239. Ăn mắm lắm cơm
240. Ăn mắm mút dòi
241. Ăn mắm phải ngắm về sau
242. Ăn mắm phải nhắm chén cơm
243. Ăn mặn khát nước
244. Ăn mặn nói ngay, còn hơn ăn chay nói dối
245. Ăn miếng chả, giả miếng nem
246. Ăn mít bỏ xơ, ăn cá bỏ lờ
247. Ăn một bát cháo chạy ba quãng đồng
248. Ăn một mình đau tức, làm một mình cực thân
249. Ăn một mình thì tức, làm một mình thì bực
250. Ăn muối còn hơn ăn chuối chết
251. Ăn mướp bỏ xơ
252. Ăn nạc bỏ cùi
253. Ăn nên nợ, đỡ nên ơn
254. Ăn ngay nói thẳng, chẳng sợ mất lòng
255. Ăn ngay nói thật, mọi tật mọi lành
256. Ăn ngồi tựa bức vách, có khạch bảo ngụ cư
257. Ăn nhà chú, ngủ nhà cô
258. Ăn nhà diệc, việc nhà cò
259. Ăn nhồm nhoàm như voi ngốn cỏ
260. Ăn nhờ sống gởi
261. Ăn như bò ngốn cỏ
262. Ăn như cũ ngủ như xưa
263. Ăn như gấu ăn trăng
264. Ăn như hà bá đánh vực
265. Ăn như hộ pháp cắn trắt
266. Ăn như hủi ăn thịt mỡ
267. Ăn như hùm như hổ
268. Ăn như kễnh đổ đó
269. Ăn như mèo
270. Ăn như mõ khoét
271. Ăn như Nam Hạ vác đất
272. Ăn như quỷ phá nhà chay
273. Ăn như rồng cuốn, làm như cà cuống lội ngược
274. Ăn như rồng cuốn, nói như rồng leo, làm như mèo mửa
275. Ăn như tằm ăn dâu
276. Ăn như tằm ăn lẽn
277. Ăn như tằm ăn rỗi
278. Ăn như thần trùng đổ đó
279. Ăn như thúng lủng khu
280. Ăn như thuỷ tề đánh vực
281. Ăn như thuyền chở mã như ả chơi trăng
282. Ăn như tráng làm như lão
283. Ăn như vạc
284. Ăn như xáng xúc làm như lục bình trôi
285. Ăn no hôm trước lo được hôm sau
286. Ăn no lại ngồi mười đời không khá
287. Ăn no lòng, đói mất lòng
288. Ăn nồi bảy quăng ra, nồi ba quăng vào
289. Ăn nơi nằm chốn
290. Ăn ốc nói mò
291. Ăn ốc nói mò, ăn măng nói mọc, ăn cò nói bay
292. Ăn ở có giời
293. Ăn ở như bát nước đầy
294. Ăn ở như chó với mèo
295. Ăn ở trần, mần mặc áo
296. Ăn ớt nói càn

100 câu thành ngữ có từ ăn truyền trong dân gian

Ngoài tục ngữ về ăn thì cũng có khá nhiều câu thành ngữ liên quan. Đây chưa phài là kinh nghiệm đúc kết mà chỉ là các câu nói quen dùng về từ ăn.

Tuy nhiên, thành ngữ ăn khi được sử dụng trong văn cảnh phù hợp sẽ được làm rõ nghĩa.

1. Ăn nhai không kịp
2. Ăn mận trả đào
3. Ăn lông ở lỗ
4. Ăn không dám ăn, mặc không dám mặc
5. Ăn không được, đạp đổ
6. Ăn không được, phá cho hôi
7. Ăn không kịp nuốt
8. Ăn không kịp thở
9. Ăn không nên đọi, nói không nên lời
10. Ăn không nên, làm không ra
11. Ăn không ngon, ngủ không yên
12. Ăn không ngồi rồi
13. Ăn lường ăn quỵt, vỗ đít chạy làng
14. Ăn mày cầm tinh bị gậy
15. Ăn mày chẳng tày giữ bị
16. Ăn mày đánh đổ cầu ao
17. Ăn mày đòi xôi gấc
18. Ăn mày không tày giữ bị
19. Ăn mày lại hoàn bị gậy
20. Ăn mày mà đòi xôi gấc
21. Ăn mày nơi cả thể, làm rể nơi nhiều con
22. Ăn mày quen ngõ
23. Ăn mật trả gừng
24. Ăn nhạt mới biết thương mèo
25. Ăn nhiều ăn ít Ăn bằng quả quýt cho nó cam
26. Ăn nhịn để dành
27. Ăn nhịn để dè
28. Ăn nhờ ở đậu
29. Ăn nhờ ở đợ
30. Ăn nhờ ở trọ
31. Ăn no mặc ấm, ngẫm kẻ cơ hàn
32. Ăn no ngủ kĩ
33. Ăn mòn bát mòn đũa
34. Ăn mòn bát vẹt đũa
35. Ăn mòn đũa mòn bát
36. Ăn no ngủ kĩ, chẳng nghĩ điều gì
37. Ăn no ngủ kĩ, chổng tĩ lên trời
38. Ăn no phè phỡn
39. Ăn nói chết cây gẫy cành
40. Ăn oản của chùa phải quét lá đa
41. Ăn ở có nhân, mười phần chẳng khó
42. Ăn dầm nằm dề
43. Ăn phải bùa mê cháo lú
44. Ăn ở với nhau như bát nước đầy
45. Ăn ngược nói ngạo
46. Ăn ngược nói xuôi
47. Ăn ngon ngủ kĩ
48. Ăn ngọn nói hớt
49. Ăn bậy nói càn
50. Ăn bền tiêu càn
51. Ăn ngọt trả bùi
52. Ăn bữa hôm lo bữa mai
53. Ăn bữa sáng dành bữa tối
54. Ăn bữa sáng lo bữa tối
55. Ăn bữa trưa chừa bữa tối
56. Ăn bóng nói gió
57. Ăn bốc ăn bải
58. Ăn bơ làm biếng
59. Ăn miếng ngon, chồng con trả người
60. Ăn miếng ngon, nhớ chồng con ở nhà
61. Ăn miếng ngọt, trả miếng bùi
62. Ăn miếng trả miếng
63. Ăn giấy bỏ bìa
64. Ăn gió nằm sương
65. Ăn no quầng mỡ
66. Ăn no vác nặng
67. Ăn no lấp mề
68. Ăn no lo đặng
69. Ăn no lo được
70. Ăn một nơi, ấp một nơi
71. Ăn một nơi, nằm một chốn
72. Ăn một nơi, ngủ một nẻo
73. Ăn một thời, chơi một thì
74. Ăn no béo mỡ
75. Ăn no cho tiếc
76. Ăn no dửng mỡ
77. Ăn no đến cổ còn thèm
78. Ăn no giậm chuồng
79. Ăn ngay ở lành
80. Ăn ngay ở thật
81. Ăn ngập mặt ngập mũi
82. Ăn ngon mặc đẹp
83. Ăn nay lo mai
84. Ăn năn thì sự đã rồi
85. Ăn nên đọi nói nên lời
86. Ăn nên làm ra
87. Ăn nhiều nuốt không trôi
88. Ăn nhiều ở chẳng bao nhiêu
89. Ăn một bát, hát một câu
90. Ăn một, đền mười
91. Ăn một đọi, nói một lời
92. Ăn một đời, chơi một thì
93. Ăn một lại muốn ăn hai
94. Ăn một mâm, nằm một chiếu
95. Ăn một mâm, nằm một giường
96. Ăn một miếng, tiếng cả đời
97. Ăn một miếng, tiếng để đời
98. Ăn một miếng, tiếng một đời
99. Ăn kiêng nằm cữ
100. Ăn la ăn liếm

Ăn uống là nhu cầu căn bản nhưng không phải muốn ăn khi nào thì ăn, muốn ăn gì cũng được. Khi ăn cũng phải biết chọn lựa, biết phân chia hợp lý. Tìm hiểu thêm thành ngữ nói về tiết kiệm để thấy tầm quan trọng của điều này.

Tổng hợp ca dao có từ ăn ý nghĩa nhiều hình ảnh

Việc ăn uống như thế nào đi vào ca dao tục ngữ về ăn uống với nhiều góc nhìn. Đây có thể là những lời khuyên, cũng có thể là lời than thân trách phận của người xưa.

Tuy nhiên, cũng như những bài ca dao ru con ngủ, các câu nói về từ “ăn” luôn nhiều hình ảnh và ý nghĩa:

1. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây
   Ăn khoai nhớ kẻ cho dây mà trồng
2. Có khó mới có miếng ăn
   Không dưng ai dễ đem phần đến cho
3. Miếng ăn là miếng tồi tàn
   Mất ăn một miếng lộn gan lên đầu
4. Muốn cho ngũ tạng được yên
   Bớt ăn mấy miếng, nhịn thèm hơn đau.
5. Mẹ mong gả thiếp về vườn
   Ăn bông bí luộc, dưa hường nấu canh.
6. Trứng vịt, lẫn tỏi, than ôi?
   Ăn vào chắc chết, mười mươi rõ ràng!
7. Thịt gà, kinh giới kỵ nhau?
   Ăn cùng một lúc, ngứa đầu phát điên!
8. Bậu ra bậu lấy ông câu
   Bậu câu cá bống chặt đầu kho tiêu
   Kho tiêu, kho ớt, kho hành.
   Kho ba lượng thịt để dành mà ăn…
9. Điên điển mà đem muối chua
   Ăn cặp cá nướng đến vua cũng thèm.
10. Mùa hè ăn cá sông, mùa đông ăn cá biển.
11. Ai về ăn nhút Thanh Chương
    Dừng chân nếm thử vị tương Nam Đàn.
12. Gặp nhau ăn một miếng trầu
    Mai ra đường cái gặp nhau ta chào.
13. Bữa ăn có cá cùng canh
    Anh chưa mát dạ bằng anh thấy nàng.
14. Má ơi đừng đánh con đau
    Để con bắt ốc hái rau má nhờ
    Má ơi đừng đánh con hoài
    Để con bắt ốc hái xoài mà ăn.
15. Tiện đây ăn một miếng trầu
    Hỏi thăm quê quán ở đâu chăng là.
16. Cá không ăn muối cá ươn
    Con cãi cha mẹ trăm đường con hư
17. Con cò mà đi ăn đêm,
    Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao.
    Ông ơi, ông vớt tôi nao,
    Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng.
    Có xáo thì xáo nước trong,
    Đừng xáo nước đục đau lòng cò con.

XEM THÊM: Tổng hợp những câu ca dao tục ngữ về trách nhiệm giúp bạn có ý thức hơn với chính bản thân, gia đình và xã hội.

Kết luận

The Poet sưu tầm những câu ca dao tục ngữ có từ ăn để bạn hiểu thêm cái nhìn của ông bà về vấn đề này. Ý nghĩa răn đe, giáo dục được thể hiện trong từng câu từng chữ giúp con người thêm hoàn thiện.