Giáo án Chuyện người con gái Nam Xương (Nguyễn Dữ)

• Những hiểu biết về tác giả Nguyễn Dữ?

• Truyền kỳ là gì?

• Thế nào là truyền kỳ mạn lục?

• So sánh truyền kỳ và truyện dân gian?

Bước 2: Học sinh tiếp nhận công việc và phân nhóm nghiên cứu từ 2 đến 4 người.

Bước 3: Đại diện nhóm báo cáo kết quả thảo luận . Các học sinh còn lại chú ý lắng nghe và đưa ra góp ý, nhận xét.

Bước 4: Giáo viên đưa ra nhận xét và chốt lại kiến thức.

Nguyễn Dữ quê ở huyện Trường Tân (nay là Thanh Miện – Hải Dương). Ông là học trò xuất sắc của Nguyễn Bỉnh Khiêm.

Ông có thời gian làm quan một năm và sau đó nhanh chóng lui về ở ẩn. Cuộc sống của Nguyễn Dữ gắn liền với thôn quê và người lao động.

Truyền kỳ là một loại văn xuôi bằng chữ Hán. Các tác phẩm thường chứa đựng những yếu tố kỳ ảo từng được lưu truyền trong dân gian.

Truyền kỳ mạn lục là tuyển tập những ghi chép tản mạn về những điều kỳ lạ, có yếu tố hoang đường được lưu truyền rộng rãi từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Truyền kỳ không phải truyện dân gian. Tác giả mượn những cốt truyện dân gian có sẵn để từ đó sáng tạo, bồi đắp thêm các chi tiết, tạo thành một tác phẩm hoàn chỉnh.

• Tóm tắt tác phẩm

• Chia bố cục tác phẩm

Bước 2: Học sinh thảo luận theo nhóm dưới sự quan sát và hướng dẫn của giáo viên.

Bước 3: Đại diện mỗi nhóm trình bày kết quả nghiên cứu.

Bước 4: Giáo viên nhận xét và đưa ra kết luận

Khi Trương Sinh trở về, nghe lời ngây thơ của trẻ nhỏ, giở thói ghen tuông nghi oan cho nàng. Để chứng minh cho tấm lòng thủy chung son sắc, nàng quyết định tìm đến cái chết.

Sau này, khi Trương Sinh hiểu được câu chuyện thì mọi sự hối hận đều muộn màng. Chàng lập đàn giải oan cho vợ, nhưng Vũ Nương chỉ lúc ẩn lúc hiện rồi biến mất.

Tác phẩm được chia thành 3 phần:

• Phần 1: Từ đầu đến “cha mẹ đẻ mình”: Cuộc hôn nhân và phẩm hạnh tốt đẹp của Vũ Nương
• Phần 2: Tiếp theo đến “những việc trót đã qua rồi”: Nỗi oan khuất và cách thức giải quyết của Vũ Nương.
• Phần 3: Còn lại: Cuộc gặp gỡ của Phan Lang và Vũ Nương.

1/Nhân vật Vũ Nương

a/Trước khi Trương Sinh đi linh

• Nhân vật Vũ Nương được tác giả giới thiệu như thế nào?

• Trước tính hay ghen của chồng, Vũ Nương cư xử như thế nào?

b/ Khi Trương Sinh đi lính

• Vũ Nương nói gì với Trương Sinh khi tiễn chồng đi lính?

• Tình cảm của nàng khi xa chồng như thế nào?

• Cách đối xử của Vũ Nương với mẹ chồng như thế nào?

• Lời trăn trối của mẹ chồng trước khi qua đời thể hiện điều gì?

c/ Khi bị Trương Sinh vu oan

• Khi bị chồng nghi oan không chung thủy, Vũ Nương đã phản ứng như thế nào? Nàng phân trần với chồng như thế nào?

• Lời nói của Vũ Nương ở bến Hoàng Giang có ý nghĩa gì?

2/ Nhân vật Trương Sinh

• Trương Sinh được tác giả giới thiệu như thế nào?

• Cảm nhận của em về cuộc sống hôn nhân của Trương Sinh và Vũ Nương?

• Phản ứng của Trương Sinh khi nghe lời của con nhỏ?

Bước 2: Giáo viên hướng dẫn học sinh tìm hiểu và lần lượt phân tích từng chi tiết để học sinh dễ dàng nắm bắt bài giảng.

Vũ Nương được tác giả giới thiệu là một cô gái đẹp người đẹp nết:

• Tính cách: Thùy mị, nết na, công dung ngôn hạnh
• Ngoại hình: Xinh đẹp

Trong cuộc sống bình thường, Trương Sinh là một người có tính hay nghi ngờ và đề phòng vợ.

=> Để gia đình không rơi vào tình trạng thất hòa, Vũ Nương luôn cố gắng gìn giữ khuôn phép => Gia đình thuận hòa ấm êm.

Trước khi chồng ra trận, Vũ Nương dặn dò chồng với tình cảm thiết tha, đằm thắm:

• Không mong vinh hiển, áo gấm phong hầu
• Mong chồng được bình an trở về
• Cảm thông, lo lắng trước những nỗi vất vả, gian lao mà chồng phải chịu đựng

Khi xa chồng, Vũ Nương thủy chung son sắc một lòng đợi chồng. Nỗi buồn kéo dài miên man, luôn ngóng trông tin tức của chồng từ nơi xa.

Chăm sóc mẹ chồng chu đáo, tận tình như mẹ ruột. Nàng hết sức thuốc thang, lễ bái thần phật lo lắng cho sức khỏe của bà.

Lời trăn trối của mẹ chồng trước khi qua đời thể hiện sự ghi nhận và biết ơn công lao của Vũ Nương với bản thân và gia đình chồng.

Khi bị nghi oan, Vũ Nương tìm cách phân trần với chồng mong được chồng thấu hiểu:

• Lời 1: “ Thiếp vốn con kẻ khó … cho thiếp”

=> Vũ Nương nhắc tới xuất thân của mình và tình nghĩa vợ chồng để khẳng định tấm lòng thủy chung sắc son của bản thân.

• Lời 2: “Thiếp sở dĩ … Vọng phu kia nữa”

=> Sự đau đớn, tuyệt vọng của Vũ Nương khi bị đối xử bất công, gia đình tan nát mà không thể tìm cách hàn gắn.

Lời Vũ Nương nói tại bến Hoàng Giang: “Kẻ bạc mệnh …. phỉ nhổ”

=> Lời bộc bạch đầy tuyệt vọng, hành động quyết liệt để bảo toàn danh dự. Nàng quyết định lựa chọn cái chết để rửa sạch oan khuất và chứng minh cho tấm lòng thủy chung của mình.

Trương Sinh được giới thiệu là con nhà giàu, ít học và đặc biệt là có tính hay nghi ngờ.

Qua các chi tiết:

• Trương Sinh xin với mẹ đem trăm lượng vàng cưới về
• “Thiếp vốn con kẻ khó, được nương tựa nhà giàu”

=> Hình ảnh của Trương Sinh được tạo dựng với nhiều lợi thế về tiền bạc => Có địa vị và quyền hành cao hơn.

=> Cuộc sống thiếu bình đẳng, mang đậm giáo lý phong kiến.

Khi nghe lời cơ nhỏ ngây thơ “Ô hay! Thế ra ông cũng là cha tôi… đêm nào cũng đến”

• Không tin tưởng vợ, thường xuyên có hành động mắng nhiếc, mỉa mai.
• Bỏ ngoài tai lời phân trần của Vũ Nương và những lời làm chứng bênh vực của hàng xóm, họ hàng.
• Nhất quyết không nói nguyên cớ, không cho vợ cơ hội thanh minh.

=>  Đa nghi, độc đoán, cư xử hồ đồ, không đủ bình tĩnh để phân định đúng – sai.

• Các yếu tố kỳ ảo được đưa vào trong tác phẩm?

• Nghệ thuật đặc sắc trong tác phẩm?

• Ý nghĩa chính của tác phẩm là gì?

Bước 2: Học sinh chia thành nhóm từ 2 đến 4 người và thảo luận.

Bước 3: Đại diện từng nhóm trình bày kết quả nghiên cứu

Bước 4: Giáo viên nhận xét và tổng kết bài học.

• Phan Lang nằm mộng rồi thả rùa.
• Phan Lang lạc vào động rùa của Linh Phi dưới thủy cung.
• Vũ Nương xuất hiện lúc ẩn lúc hiện khi Trương Sinh lập đàn giải oan cho Nàng.

Sử dụng cốt truyện dân gian có sẵn, tác phẩm gây được nhiều ấn tượng bởi nghệ thuật sắp xếp chi tiết tài tình. Thông qua việc bổ sung nhiều chất liệu hoàn toàn mới, câu chuyện trở nên hấp dẫn và sống động hơn.

Những tình tiết có ý nghĩa được tô đậm nhằm đẩy câu chuyện lên cao trào, tăng cường tính bi kịch.

Những lời tự bạch được tác giả lồng ghép vào trong tác phẩm giúp tính cách nhân vật được khắc họa rõ nét hơn.

Tác phẩm là câu chuyện bi kịch của người phụ nữ trong xã hội phong kiến hà khắc. Một lòng thủy chung sắc son nhưng phải lựa chọn cái chết để chứng minh cho tấm lòng của mình. Qua đó, tác giả thể hiện sự đồng cảm với số phận bất công của người phụ nữ, đồng thời lên án mạnh mẽ xã hội bất bình đẳng, độc đoán.