Tổng hợp thơ Xuân Diệu về tình yêu đôi lứa, lãng mạn nhất

Thơ Xuân Diệu về tình yêu luôn chứa đựng những câu từ đẹp nhất. Đôi khi những dòng thơ ấy chứa đựng nỗi niềm không nói nên lời, có khi là tình cảm mãnh liệt có lúc lại nhẹ nhàng, thoáng qua.

Tuyển tập tất cả các bài thơ của “ông hoàng thơ tình” để cảm nhận định nghĩa thú vị của ông về những cung bậc cảm xúc về tình yêu đôi lứa.

1. Yêu

Yêu, là chết ở trong lòng một ít,
Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu?
Cho rất nhiều, song nhận chẳng bao nhiêu;
Người ta phụ, hoặc thờ ơ, chẳng biết.

Phút gần gũi cũng như giờ chia biệt,
Tưởng trăng tàn, hoa tạ với hồn tiêu,
Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu!
– Yêu, là chết ở trong lòng một ít.

Họ lạc lối giữa u sầu mù mịt,
Những người si theo dõi dấu chân yêu;
Và cảnh đời là sa mạc cô liêu.
Và tình ái là sợi dây vấn vít.
Yêu, là chết ở trong lòng một ít.

2. Dại khờ

Người ta khổ vì thương không phải cách,
Yêu sai duyên, và mến chẳng nhằm người.
Có kho vàng nhưng tặng chẳng tuỳ nơi,
Người ta khổ vì xin không phải chỗ.

Đường êm quá, ai đi mà nhớ ngó!
Đến khi hay, gai nhọn đã vào xương.
Vì thả lòng không kiềm chế dây cương,
Người ta khổ vì lui không được nữa.

Những mắt cạn cũng cho rằng sâu chứa;
Những tim không mà tưởng tượng tràn đầy;
Muôn ngàn đời tìm cớ dõi sương mây,
Dấn thân mãi để kiếm trời dưới đất.

Người ta khổ vì cố chen ngõ chật,
Cửa đóng bưng nên càng quyết xông vào.
Rồi bị thương, người ta giữ gươm dao,
Không muốn chữa, không muốn lành thú độc.

3. Vì sao

Bữa trước, giêng hai dưới nắng đào,
Nhìn tôi cô muốn hỏi “vì sao?”
Khi tôi đến kiếm trên môi đẹp
Một thoáng cười yêu thoả khát khao.

– Vì sao giáp mặt buổi đầu tiên,
Tôi đã đày thân giữa xứ phiền,
Không thể vô tình qua trước cửa,
Biết rằng gặp gỡ đã vô duyên? –

Ai đem phân chất một mùi hương
Hay bản cầm ca! Tôi chỉ thương,
Chỉ lặng chuồi theo dòng xảm xúc,
Như thuyền ngư phủ lạc trong sương.

Làm sao cắt nghĩa được tình yêu!
Có nghĩa gì đâu, một buổi chiều
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt,
Bằng mây nhè nhẹ, gió hiu hiu…

Cô hãy là nơi mấy khóm dừa
Dầm chân trong nước, đứng say sưa,
Để tôi là kẻ qua sa mạc
Tạm lánh hè gay; – thế cũng vừa.

Rồi một ngày mai, tôi sẽ đi.
Vì sao, ai nỡ bỏ làm chi!
Tôi khờ khạo lắm, ngu ngơ quá,
Chỉ biết yêu thôi, chẳng hiểu gì.

3. Đợi mùa thu tới

Tặng Nhất Linh

Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang,
Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng:
Đây mùa thu tới – mùa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng.

Hơn một loài hoa đã rụng cành
Trong vườn sắc đỏ rũa màu xanh;
Những luồng run rẩy rung rinh lá…
Đôi nhánh khô gầy xương mỏng manh.

Thỉnh thoảng nàng trăng tự ngẩn ngơ…
Non xa khởi sự nhạt sương mờ…
Đã nghe rét mướt luồn trong gió…
Đã vắng người sang những chuyến đò…

Mây vẩn từng không, chim bay đi.
Khí trời u uất hận chia ly.
Ít nhiều thiếu nữ buồn không nói
Tựa cửa nhìn xa, nghĩ ngợi gì.

4. Vội vàng

Tặng Vũ Đình Liên

Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.

Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si.
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi.
Mỗi sáng sớm, thần Vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.
Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua,
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.
Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,
Không cho dài thời trẻ của nhân gian,
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,
Nếu đến nữa không phải rằng gặp lại!
Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi,
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;
Mùi tháng, năm đều rớm vị chia phôi,
Khắp sông, núi vẫn than thầm tiễn biệt…
Cơn gió xinh thì thào trong lá biếc,
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi,
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?

Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa…
Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm,
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây, và cỏ rạng,
Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng,
Cho no nê thanh sắc của thời tươi;
– Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!

5. Anh đã giết em

Anh đã giết em, anh chôn em vào trái tim anh
Từ đây anh không được yêu em ở trong sự thật
Một cái gì đã qua, một cái gì đã mất
Ta nhìn nhau, bốn mắt biết làm sao?
Ôi! Em mến yêu! Em vẫn là người anh yêu mến nhất
Cho đến bây giờ ruột anh vẫn thắt
Tim anh vẫn đập như vấp thời gian
Nhớ bao nhiêu yêu mến nồng nàn,
Nhớ đoạn đời hai ta rạng rỡ
Nhớ trời đất cho anh mở
Nhớ
Muôn thuở thần tiên.
Ôi! Xa em, anh rơi vào vực không cùng
Đời anh không em, lạnh lùng tê buốt
Nhưng còn anh, còn em, mà đôi ta đã khác
Ta: hai người xa lạ – phải đâu ta!
Anh đã giết em, anh chôn em vào trái tim anh
Đêm nào anh cũng đi quanh em mà khóc
Anh vẫn ước được em tha thứ
Anh vẫn yêu em như thuở ban đầu
Thế mà tại sao ta vẫn xa nhau?
Tại em cố chấp
Tại anh đã mất
Con đường đi tới trái tim em
Anh đã giết em rồi, anh vẫn ngày đêm yêu mến.
Em đã giết anh rồi, em vứt xác anh đâu.

6. Anh là người bạc bẽo

Ngẫm cho kỹ anh là người bạc bẽo,
Em yêu rồi, anh đã vội quên ngay
Mới hôm kia tình tự đến mê say
Sang bữa nay anh làm như mất hết
Anh đòi mãi như một kẻ keo kiệt,
Trong hồn anh tình ái chẳng lâu sao?
Anh không chắt chiu dành dụm tí nào,
Là đất xấu hạt gieo không nảy nở
Nên anh mới luôn luôn nghèo khổ
Giận hờn như anh chẳng được em yêu
Mà thật ra em yêu dấu rất nhiều
Ngẫm cho kỹ anh là người bạc bẽo.

7. Biết tạc đâu ra em của anh?

Đôi ta dừng. Em đi vào lối cỏ
Anh nhìn theo dáng nhỏ bước xa dần
Anh thuộc tay em, anh thuộc bàn chân
Em như từ trong anh bước ra đường cái…

Anh thuộc mắt em, anh thuộc tóc em
Anh như vỏ mà em là ruột quả
Ôi một trái luôn chia làm hai nửa
Mỗi lúc em về rồi lại đi

Đó là một sớm mai cách đây tuần lễ
Hình em đi – anh bỗng nghĩ bàng hoàng:
Nếu ngày nào em hết ở cùng anh
Nếu đến khi anh không còn em nữa.

Anh biết tạc đâu ra một người như thế,
Anh ấp iu mang mẻ làm sao
Anh biết lấy đâu ra, anh biết lấy đâu vào
Anh biết mượn đất trời sao cho được?

Anh lấy thịt xương đâu chứa đầy mộng ước
Anh lấy gì biến hoá để thành em?
Anh bóp vụn ngày, anh xé nát đêm
Anh vá víu những người trên trái đất

Người ta có thể vô cùng xinh đẹp
Có thể thông minh, có thể rạng ngời,
Có thể yêu anh đi nữa, em ơi!
Anh không thể kiếm tìm em đâu cả!

Đó là một sớm mai cách đây tuần lễ
Dáng em đi – in mai mãi bóng hình
Nếu ngày em chẳng cùng anh nữa
Biết tạc đâu ra em của anh?

 

8. Bữa tiệc đôi ta sáng nước mây…

Bữa tiệc đôi ta sáng nước mây,
Ta mời trời dự đất vui lây.
Trải hàng cây cả xăm xăm biếc,
Lượn khúc đường non thắm thắm hây.

Cá bạc thung thăng lội dưới dòng,
Bỗng con chiền chiện hót từng không;
Sớm nay ta đã ra ngoài nội,
Mở tiệc tâm hồn đãi núi sông.

Bữa tiệc đôi ta mới mẻ hoài,
Thêm màu lên cả sắc hoa tươi.
Nghe say tiếng nói người trên bến,
Say bước người đi chợ sớm mai.

Bữa tiệc đôi ta sao lấp lánh,
Bởi vì đôi mắt em đen nhánh,
Hàng mi chớp chớp ánh dương tung,
Lá cỏ, hạt sương đều mọc cánh…

9. Có em

Có em tồn tại trên đời
Cho anh còn được có người để yêu,
Thế thôi, thôi thế cũng nhiều
Em ơi! Quấn quít mai chiều được đâu.

Những gì cao đẹp thẳm sâu
Anh cho em hết, lòng đau còn gì.
Chỉ còn cái bóng anh đi.
Cái gan cái ruột tình si khoét rồi!

Có em trên cõi đời này
Còn là hạnh phúc vui vầy cho anh.
Em ơi! Khoẻ mạnh tốt lành
Ấm êm, vui đẹp, cho anh khỏi buồn.

10. Bức tượng

Em đến thăm anh trên đôi dép cao su
Em đã vào nhà mà anh còn thấy bóng em in trên trời rộng

Khuôn mặt nhìn nghiêng dáng mũi cao
Bấy lâu trong nhớ đẹp làm sao

Anh đã gặp em ở một bến đò
Thương nhớ bao la – trên dòng sông vắng
Phong cảnh đã vào chiều, trời hiu hiu nắng
Cây đôi bờ đứng lặng, nặng hồn xa…

Anh đã gặp em ở chân ngọn núi xanh
Núi sẫm biếc như mùa thu đọng lại
Trong thung lũng hoang sơ, ngô lay cờ – rộng rãi
Phân ngô còn đượm mãi hồn ta.

Anh đã gặp em bên bờ biển sóng xao
Phi lao rì rào hồn trao cho gió
Bờ cát mịn dạt dào sóng vỗ
Niềm ân tình vạn thuở chẳng hề vơi.

Anh đã gặp em dưới một trời sao
Và đôi mắt em in vào vũ trụ
Anh ngợi giữa muôn vàn tinh tú
Đêm mơ màng thơm hương áo của em…

Từ lúc yêu em, ngay sau buổi gặp đầu tiên
Anh đã tạc hình ảnh của em trên nền thương nhớ
ở đâu có nhớ thương, anh đã đặt tượng em vào đó
Nên bây giờ anh nhớ: đã gặp em

11. Chén nước

Em cho anh chén nước,
Anh biến thành rượu nho
Rượu triền miên mộng ước
Rượu nồng nàn thơm tho.

Cái men trong mắt em
Anh để vào chén nước;
Hương hơi thở của mình
Đã hoá thành rượu chuốc.

Anh thêm vào chén nước
Rượu cất của hồn anh,
Rượu cười sao lấp lánh
Như ánh mắt trời xanh.

Ôi! Chén rượu ân tình
Từ bình minh sự sống
Rót mãi tới vô cùng
Của cuộc đời lồng lộng.

Anh lại nâng chén nước
Mời em nhắp môi cho
Em ơi, đừng uống hết
Kẻo say chết bây giờ.

Sài Gòn – Mĩ Tho 17-8-1975

12. Dỗi

Mặt trăng anh trả cho trời
Vườn hoa anh trả cho người tới thăm
Hồ Tây chiều ấy mưa dầm
Anh xin trả lại cho năm tháng dài

Nhìn em trong phút giây thôi
Mà anh đã ngỡ đất trời buồn tênh
Cõi đời anh thấy nhạt thênh
Tưởng anh không được cùng em chung nhìn.

13. Đa tình

Nghìn buổi sáng, bình minh xe chỉ thắm
Đem lòng tôi ràng rịt với xuân tươi.
Thuở xưa kia là con của mặt trời,
Tôi có lửa ở trong mình nắng đọng.

Đời muốn chữa cho tôi lành bệnh sống,
Đem tuyết sương lời lẽ buốt vào gan;
Tuyết sương mòn, băng giá phải trôi tan,
Tôi là lửa chẳng bao giờ biết nguội.

Tôi đã yêu từ khi chưa có tuổi
Lúc chưa sinh, vơ vẩn giữa vòng đời;
Tôi đã yêu khi đã hết tuổi rồi,
Không xương vóc, chỉ huyền hồ bóng dáng.

Vào đêm tối tôi sẽ làm đuốc sáng
Rọi u minh tỏ rạng ánh hồn sâu;
Đến ru thơ bao kẻ hãy buồn đau;
Tìm ấp mộng những hồn sầu rã mục.

Hồn đông thế, tôi sợ gì cô độc!
Ma với nhau thì ôm ấp cùng nhau.
Chuyện yêu đương bấy giờ đã hết đâu,
Niềm tâm sự vẫn còn như thuở sống.

Trong cõi lòng lan đi bao ấm nóng,
Giữa hồn thường thắm thiết một ma thơ
Đem nhớ nhung an ủi dưới trăng mờ,
Và trong gió phất phơ đi có bạn…

Kẻ đa tình không cần đủ thịt da;
Khi chết rồi thì tôi sẽ yêu ma.

14. Nằm đêm anh cứ thương em

Nằm đêm anh cứ thương em
Rơi nghiêng nước mắt một đêm gối nằm
Thế này cho hết trăm năm
Đến muôn năm vẫn âm thầm thương em.

15. Nhớ nhỏ đôi tay

Nhớ em, nhớ nhỏ đôi tay
Hơi hương nhớ dịu, lông mày nhớ thanh.
Mắt trong, anh nhớ long lanh,
Hàm răng, anh lại nhớ anh hay nhìn.

16. Trách em

Em không có gì đáng trách
Nhưng anh muốn trách em
Trách bởi sao yêu mến
Rồi lại đến yêu thêm.

Trách: sao anh nhớ em
Đến nỗi hồn xẻ nửa,
Trách: sao em đi rồi
Anh như ngồi trên lửa.

Trách chiếc răng nho nhỏ
Bên một khóe môi cười.
Anh trách nhiều em đó
Đôi mắt đen, em ơi.

Thương em sợ trễ tàu
Quên trái cam để lại.
Giận anh tối hôm qua
Phải viết bài, thức mãi.

Thương em đi vội vã
Tem không kịp mua dành
Về làng xa bưu điện
Là chậm thư cho anh.

Anh còn muốn trách em
Bỗng gió mùa đông bắc
Em đi chăn mỏng manh
Chợt trên đường công tác.

Anh vừa thương vừa trách
Càng trách lại càng thương
Tìm theo anh xa cách,
Lòng anh đi giữa đường…

17. Vợ chuẩn bị hành trang cho chồng vào hoả tuyến

Em choàng lưới mũ cho anh,
Áo anh em nhuộm màu xanh lá rừng
Chiếc ba lô cũ đã dùng,
Tay em khéo léo chữa từng đường kim;
Gọn gàng túi buộc gạo đem;
Muốn hôn nghìn bận tay em đậm đà

Anh đi công tác đường xa
Những nơi bom đạn hay là hiểm nguy
Có tình em dõi theo đi
Ấm trên trăm dặm sợ gì chông gai
Hang chẳng thẳm, núi không dài
Một người chiến đấu với hai tâm hồn

Trên đường mát bóng chiều hôm
Nhớ em anh lại bước dồn thêm nhanh
Lá cây cài mũ nhớ mình
Khoác ba lô lại đeo tình trên vai
Khải hoàn hát khúc ngày mai
Có em rực rỡ tươi hoài bên anh.

18. Hẹn hò

Anh đã nói, từ khi vừa gặp gỡ:
“Anh rất ngoan, anh không dám mong nhiều.
Em bằng lòng cho anh được phép yêu;
Anh sung sướng với chút tình vụn ấy”.

Em đáp lại: “Nói gì đau đớn vậy!
Vừa gặp anh, em cũng đã mến rồi.
Em phải đâu là ngọn nước trôi xuôi;
Chưa hi vọng, sao anh liền thất vọng?”

Lời nói ấy về sau đem gió sóng
Cho lòng anh đã định chỉ yêu thôi;
Anh tưởng em là của anh rồi,
Em mắc nợ, anh đòi em cho được.

Đấy, ai bảo em làm anh mơ ước!
Lúc đầu tiên, anh có mộng gì đâu!
Tưởng có nhau ai ngờ vẫn xa nhau,
Em ác quá! Lòng anh như tự xé…

19. Biệt ly êm ái

Tặng Nguyễn Xuân Khoát

Chúng tôi ngồi, vây phủ bởi trăng thâu,
Sương bám hồn, gió cắn mặt buồn rầu.

Giờ biệt ly cứ đến gần từng phút.
Chúng tôi thấy đã xa nhau một chút…

Người lặng im, và tôi nói bâng quơ,
Chúng tôi ngồi ở giữa một bài thơ.

Một bài thơ mênh mông như vũ trụ,
Đầy khói hương xưa, tràn ân ái cũ.

Chúng tôi ngồi, vây phủ bởi trăng thâu,
Tay trong tay, đầu tựa sát bên đầu.

Tình Yêu bảo: “thôi các ngươi đừng khóc,
Các ngươi sẽ đoàn viên trong mộng ngọc”.

Cứ nhìn nhau rồi lại vẫn nhìn nhau,
Hạnh phúc ngừng giữa đôi trái tim đau.

20. Tương tư, chiều…

Bữa nay lạnh, mặt trời đi ngủ sớm;
Anh nhớ em, em hỡi! anh nhớ em.
Không gì buồn bằng những buổi chiều êm.
Mà ánh sáng đều hoà cùng bóng tối.
Gió lướt thướt kéo mình qua cỏ rối;
Vài miếng đêm u uất lẩn trong cành;
Mây theo chim về dãy núi xa xanh
Từng đoàn lớp nhịp nhàng và lặng lẽ
Không gian xám tưởng sắp tan thành lệ.

Thôi hết rồi! còn chi nữa đâu em!
Thôi hết rồi, gió gác với trăng thềm.
Với sương lá rụng trên đầu gần gũi,
Thôi đã hết hờn ghen và giận tủi.
(Được giận hờn nhau! sung sướng bao nhiêu!)
Anh một mình, nghe tất cả buổi chiều
Vào chậm chậm ở trong hồn hiu quạnh.

Anh nhớ tiếng. Anh nhớ hình. Anh nhớ ảnh.
Anh nhớ em, anh nhớ lắm! em ơi!
Anh nhớ anh của ngày tháng xa khơi,
Nhớ đôi môi đang cười ở phương trời.
Nhớ đôi mắt đang nhìn anh đăm đắm.
Em! xích lại! và đưa tay anh nắm!

Bài thơ này đã được nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu phổ nhạc.

21. Với bàn tay ấy…

Tặng Huy Cận

Với bàn tay ấy ở trong tay,
Tôi đã nguôi quên hận tháng ngày,
Một tối trăng cao gieo mộng tưởng
Vào lòng gió nhẹ thẩn thơ bay.

– Một tối bầu trời đắm sắc mây,
Cây tìm nghiêng xuống nhánh hoa gầy,
Hoa nghiêng xuống cỏ, trong khi cỏ,
Nghiêng xuống làn rêu, một tối đây.

Những lời huyền bí toả lên trăng,
Những ý bao la rủ xuống trần,
Những tiếng ân tình hoa bảo gió,
Gió đào thỏ thẻ bảo hoa xuân.

Bóng chiều đi vụt. Bỗng, đêm nay,
Tôi lại đa mang hận tháng ngày.
Dưới ánh trăng cười, tôi kiếm mãi
Dấu bàn tay ấy ở trên tay.

22. Đơn sơ

Tặng Nguyễn Gia Trí

Em nói trong thư: “Mấy bữa rày,
Sao mà bươm bướm cứ đua bay;
Em buồn, em nhớ, chao! em nhớ!
Em gọi thầm anh suốt cả ngày.

Ngoài ấy vui không, anh của em?
Trong này đã có nắng vàng êm:
Mỗi lần nắng rọi, em ra cửa,
Em nghĩ gì đâu, đứng lặng im.

Mùa xuân khó chịu quá đi thôi!
Cảnh đẹp làm em thấy lẻ loi,
Chim hót xui em nghe quạnh quẽ:
– Hay là anh đã bỏ em rồi?

Ồ! mới nghiêng mình xem nước trong,
Vui mừng em thấy má em hồng…”
Em tôi ăn nói vô duyên quá!
Em đốt lòng anh, em biết không?

23. Hoa nở để mà tàn

Hoa nở để mà tàn;
Trăng tròn để mà khuyết;
Bèo hợp để chia tan;
Người gần để ly biệt.
Hoa thu không nắng cũng phai màu;
Trên mặt người kia in nét đau.

24. Muộn màng

Anh biết yêu em đã muộn màng,
Nhưng mà ai cưỡng được tình thương!
Ngậm ngùi tặng trái tim lưu lạc,
Anh chỉ xin về một chút hương.

Một chút hương phai của ái tình
Mà em không thể gửi cùng anh;
Để lòng ướp với tình phai ấy,
Anh tưởng từ đây bớt một mình.

Mắt ướt trông nhau lệ muốn tuôn,
Gượng cười anh phải khóc thầm luôn:
Em là người của ai ai đấy,
Lưu luyến chi nhau để sớt buồn.

Dầu chiếm tay em, anh vẫn hay
Rằng anh chỉ nắm cánh chim bay;
Bao giờ có được người yêu dấu!
Chất chứa trong lòng vạn đắng cay.

Anh chỉ như con chim bơ vơ
Lạnh lùng bay giữa gió, sương, mưa;
Qua gần tổ ấm đôi chim bạn,
Bỗng thấy lòng cuồng yêu ngẩn ngơ.

Yêu ngẩn ngơ rồi đau xót xa,
Số anh là khổ, phận anh là
Suốt đời nuốt lệ vào trong ngực,
Đem ái tình dâng kẻ phụ ta.

Chưa đi mà đã xa cách nhau,
Lúc biệt ly rồi, xa đến đâu?
Thôi hãy để anh đi hốt hoảng,
Gấp đem thương nhớ khuất mây mù.

Thôi hãy để anh đi thất thơ,
Mặc luồng gió mạnh, mặc mưa to
Đánh vào thân thể run như sậy.
– Tôi chẳng cần ai thương hại cho.

25. Thở than

Tôi là một kẻ điên cuồng
Yêu những ái tình ngây dại.
Tôi cứ bắt lòng tôi đau đớn mãi,
Đau vô duyên, đau không để làm gì.
Ôi! tình si
Không có một giờ yên ổn!

Nếu bỏ được trải lòng cho gió cuốn,
Đem vứt đi, như là trái chua cay!
Nếu một chiều có thể rải tung bay
Tất cả linh hồn thổn thức!
Nhưng mỗi lần đưa tay lên nén ngực,
Lại nghe tình nhiều hơn số ngón tay
Với mi kia, mắt nọ, với môi này,
Với chuỗi tên người liên tiếp…

Yêu với mến! mến và yêu! tiếng điệp
Của khúc ca nào vừa cắt, vừa say?
Lòng tôi lạnh lẽo, đêm nay,
Theo một con đường mấy nẻo.

Và đêm nay, lòng tôi lạnh lẽo…
Như sáng trăng trên mặt nước thu lờ.
Tôi là một kẻ bơ vơ
Yêu những ái tình quạnh quẽ.

26. Bên ấy bên này

Lòng ta trống lắm, lòng ta sụp
Như túp nhà không bốn vách xiêu;
Em chẳng cứu giùm, em bỏ mặc
Mưa đưa ta đến bến Đìu hiu.

Em ở bên mình; ta ngó say,
Song le bên ấy với bên này
Cũng xa như những bờ xa cách,
Không có thuyền qua, không cánh bay.

Ta thấy em xinh, khẽ lắc đầu.
Bởi vì ta có được em đâu!
Tay kia sẽ ấp nhiều tay khác,
Môi ấy vì ai sẽ đượm mầu.

Họ sẽ ôm em với cánh tay;
Và em yêu họ đến muôn ngày;
Thôi rồi! Em chẳng thờ ơ nữa
Như đối cùng ta tự bấy nay;

– Như đối cùng ta giữa cảnh mưa
Mà lòng không hiểu, trán bơ vơ,
Không tăng âu yếm trong câu nói,
Trong mắt còn nguyên vẻ hững hờ.

27. Dối trá

Tặng Lương Xuân Nhị

Nói chi nữa tiếng buồn ghê gớm ấy
Để lòng tôi sung sướng muốn tiêu tan?
Tất cả tôi run rẩy tựa dây đàn
Nghe thỏ thẻ chính điều tôi giấu kỹ,
Sợ đôi mắt điềm nhiên và diễm lệ.
Vâng, nói chi để khêu lại nguồn sầu
Tôi ngỡ đã cạn hẳn trong bấy lâu,
Để lại nhóm cho cháy thêm ngọn lửa
Tưởng gần tàn. – Yêu? yêu nhau? làm chi nữa!

Tôi vẫn biết rằng tôi chẳng xứng người;
Mùa xuân tôi chưa hề có hoa tươi;
Tôi như chiếc thuyền hư, không bến đỗ;
Tôi là một con chim không tổ,
Lòng cô đơn hơn một đứa mồ côi,
Nhặt nụ cười của thiên hạ, than ôi,
Để tự nhủ: “ta được yêu đấy chứ”.
Tôi chỉ sống để hoài hoài tưởng nhớ,
Mãi mãi yêu, nhưng giấu giếm luôn luôn;
Mà người thì, lơ đãng, giậm trên buồn,
Bận đi hái những cành vui xanh thắm.

Tôi biết lắm, trời ơi, tôi biết lắm!

Hỡi lòng dạ sâu xa như vực thẳm!
Tôi biết rằng người nói vậy cười chơi
Tiếng đã làm tôi tê tái cả người,
Tim ngừng đập, để thu hồn nghe lắng,
Máu ngừng chạy, để cho lòng bớt nặng,
Tôi biết rằng, chỉ cách một ngày sau,
Cây bên đường sẽ trông thấy tôi sầu,
Đi thất thểu, đi lang thang, quạnh quẽ.

Vì vội đến kiếm tìm nhau, tôi sẽ
Chỉ thấy người thương nhưng chẳng thấy tình thương,
Và như màu theo nắng nhạt, như hương
Theo gió mất, tình người đà tản mác.
Tôi sẽ trốn, thẫn thờ, ngơ ngác,
Trái tim buồn như một bãi tha ma,
Gượng mỉm cười: “người quên nghĩ rằng ta
Sẽ đau đớn bởi một lời nói vội”.

Vì, khốn nạn! tôi vẫn còn tin mãi
Sự nhầm kia; – tôi không thể không yêu.
Dầu không tin, tôi càng cứ yêu nhiều:
Khi người nói, tiếng người êm ái quá…
Có lúc, tưởng chỉ để rơi tàn lửa,
Tay vô tình gieo một đám cháy to;
Người tưởng buông chỉ đôi tiếng hẹn hò,
Tôi hưởng ứng bằng vạn lời say đắm
Đang rạo rực, thì thào, rối rắm,
Ngập lòng tôi. – Mà ai ngó tới đâu!
Tôi điên cuồng, tất nhiên phải khổ đau,
Tôi biết lắm, trời ơi, tôi biết lắm!

Vậy trót lỡ, tôi sẽ đành lẳng lặng
Chịu mối tình gây lại bởi tay ai,
Không cầu xin, không trách móc, vì – ôi!
Tôi chẳng biết làm cho lòng cứng cỏi.
Cứ như thế cho đến giờ đen tối
Hoa ái tình chung phận đoá hồng khô,
Mà trái tim đã ghê dáng hững hờ
Sẽ chung phận của tro tàn bếp lạnh.

Tôi giấu sẵn một linh hồn hiu quạnh,
Cho nên, liền chiều đó, tôi hết vui.
Không thấy người bằng không thấy mặt trời,
Tôi ôm ngực thử tìm xem biên giới
Của sầu tủi. Nhưng, hỡi người yêu hỡi!
Nó mênh mông, vô ảnh, bủa vây tôi;
Yên ổn đi, thắc mắc đến đây rồi,
Mơ ước tới, mà chán chường cũng lại.
Và mơn trớn cả một kho ân ái,
Tôi một mình đối diện với tình không
Để lắng nghe tiếng khóc mất trong lòng.

1935

28. Buồn trăng

Gió sáng bay về, thi sĩ nhớ;
Thương ai không biết, đứng buồn trăng.
Huy hoàng trăng rộng, nguy nga gió,
Xanh biếc trời cao, bạc đất bằng.

Mây trắng ngang hàng tự thuở xưa,
Bao giờ viễn vọng đến bây giờ.
Sao vàng lẻ một, trăng riêng chiếc;
Đêm ngọc tê ngời men với tơ…

Khắp biển trời xanh, chẳng bến trời.
Mắt tìm thêm rợn ánh khơi vơi.
Trăng ngà lặng lẽ như buông tuyết,
Trong suốt không gian, tịch mịch đời.

Gió nọ mà bay lên nguyệt kia
Thêm đem sương lạnh xuống đầm đìa.
Ngẩng đầu ngắm mãi chưa xong nhớ,
Hoa bưởi thơm rồi: đêm đã khuya.

29. Gửi hương cho gió

Biết bao hoa đẹp trong rừng thẳm
Đem gửi hương cho gió phũ phàng!
Mất một đời thơm trong kẽ núi,
Không người du tử đến nhằm hang!

Hoa ngỡ đem hương gửi gió kiều,
Là truyền tin thắm gọi tình yêu.
Song le hoa đợi càng thêm tủi:
Gió mặc hồn hương nhạt với chiều.

Tản mác phương ngàn lạc gió câm,
Dưới rừng hương đẹp chẳng tri âm;
Tên rừng hoa đẹp rơi trên đá,
Lặng lẽ hoàng hôn phủ bước thầm.

Tình yêu muôn thủa vẫn là hương;
Biết mấy dòng thơm mở giữa đường,
Đã mất tình yêu trong gió rủi,
Không người thấu rõ đến nguồn thương!

Thiên hạ vô tình nhận ước mơ,
Nhận rồi không hiểu mộng và thơ…
Người si muôn kiếp là hoa núi,
Uổng nhuỵ lòng tươi tặng khách hờ!

30. Những kẻ đợi chờ

Hỡi các anh đi dáng hững hờ,
Đầu cao, tóc ngược, mắt theo mơ,
Để dành một phút thương ai với!
Ôi! biết bao nhiêu kẻ đợi chờ.

Họ chưa hề đẹp; lúc xuân sang
Đem sắc, đem duyên điểm mọi nàng,
Đôi chút hồng đào lên má nở,
Rồi thôi; – họ chẳng dám nhìn gương…

Son phấn bao giờ đủ tốt tươi;
Sắc màu đẹp quá, áo hơn người.
Thư tình không lạc trong tay mỏi
Đã nản thêu thùa, kim chỉ ơi!

Mỗi ngày, trông những thiếu niên qua
Gót vặm kêu nhanh trước cửa nhà,
Họ chứa nhớ thương; – và mỗi tối,
Ấy là sa mạc của buồng hoa…

Mùa đông trên gối rét tê bông;
Múa giữa lòng đơn uổng ấm nồng;
Hồn ước chung đôi; thân lặng lẽ
Vào nằm chia lạnh với chăn không.

Họ nói: thôi mong gặp gỡ gì!
Xuân mình tất cả đã trôi đi…
– Thế rồi họ khóc không nghe tiếng
Trong lúc trăng tàn bạt gió khuya.

31. Bá Nha, Trương Chi

Anh là người thuyền chài Trương Chi
Trong trái tim mang em đọng lại.
Anh là người gảy đàn Bá Nha
Đã đặt em thành khúc nhạc ca.

Khúc ca khi nắng và khi gió
Lúc nhặt khoan và lúc lặng im;
Mang em ngày thắm và đêm biếc
Trong trái tim – nhưng vẫn còn tìm…

Ngọn sáo anh vừa chuốt trong lau,
Lắng nghe ngọn sáo tiếng vi vu…
Bức hình anh mới in trong dạ,
Xem thử bức hình trong như châu…

Một chiếc thuyền bồng đi lại đi
Anh là người thuyền chài Trương Chi

Một khúc mê đời ca lại ca
Anh là người gảy đàn Bá Nha.

32. Ước chi…

Ước chi không phải là xa,
Sớm mai tung cánh cửa đà thấy em
Cười làm trái đất đẹp thêm,
Chân qua trăm dặm còn nhem bụi đường.

Ước phòng anh ngát mến thương,
Ngừng trang sách mở, nghe hương tâm tình;
Nhìn gương ta bỗng thấy mình,
Đôi ta bóng chuyện với hình bên vai.

Ước em như nước, như trời
Dù nơi đâu cũng bên người, thuỷ chung.
Một tuần công việc tạm xong,
Cầm tay chủ nhật hoà trong phố người.

4-1961

33. Anh đến thăm em

Được nhìn thấy em, anh chở em về trong mắt
Anh đưa em về trên đường ca hát
Một mình anh đi, với mắt của em,
Anh đã đem về đôi mắt của em.

Anh băng đường cái, anh trải cánh đồng.
Anh qua nhà của buổi chiều rét mướt
Anh qua rộng rãi nhà của mùa đông,
Hỏi một lời: em có thật yêu không?

Cây ở bên đình xanh đắm say,
Dừng xe, anh đứng lại nơi đây…
Một lời anh hỏi không ra tiếng:
Em thật yêu không? hỡi những ngày…

Anh hỏi và anh chẳng nói ra,
Lòng nát như tương, héo như lửa.
Gặp em như suối – ngọt, êm, hoà,
Anh bỗng thấy không cần hỏi nữa.

Trong bao nhiêu phút, bao nhiêu đời?
Dưới tàn cổ thụ ta kề vai.
Mới hay anh thiếu em nhiều lắm,
Dẫu có hôm mai được gặp hoài.

Đêm sắp đến rồi, sương sắp che,
Thăm em, anh lại phải ra về.
Muôn trùng anh chở em vô tận
Trong mắt anh nhìn, tai anh nghe.

Chiều 10-1-1962

34. Chưa hiểu

Trên trời, dưới đất, ở giữa loài người,
Anh vẫn chưa hiểu từ đâu đưa lại
Một con người
Tên là em, hay tên là thế giới,
Tên là em, hay tên gọi chân trời…

Anh vẫn chưa hiểu tự đâu mẹ cha
Một ông đồ nghèo, một người thợ mộc,
Một bà nội trợ, một bác gái cày
Đã sinh chúng ta để thành hoà hợp
Đôi cây trong vườn, một cặp chim bay…

Anh vẫn chưa hiểu vì đâu, tại sao
Như đánh que diêm bỗng xoè trận lửa,
Như tay ẩy cửa bỗng loá trăng ngà,
Trong tháng ngày, có một ngày gặp gỡ,
Ta đụng vào đâu, mà đổ xuống cả rừng hoa…
Một con người, điệp khúc của bài ca…

– Anh có cảm tưởng như là em hiểu.

24-6-1961

35. Mưa

Lâm râm mưa chuyện trên cành,
Thì thầm lá nói trong mành nước xe.
Phòng anh nghe tiếng mưa đi,
Em xa – chẳng hiểu làm chi giờ này.

Khí đêm man mát qua tay,
Có mưa thưa nhẹ, thêm ngây vị hè.
Ve im, lặng vắng tứ bề:
Em xa – mưa có bay về chốn em?

Hơn là nhắn cá gửi chim,
Nhờ mưa đưa bức chăn êm tới người.
Thôi em nghỉ việc, khuya rồi;
Chăn mưa em đắp cùng trời – với anh.

5-1961

36. Những suối trời

Em có yêu không những suối trời
Trong con chiền chiện líu lo hoài,
Mình ném thia lia lên khoảng biếc,
Tiếng ca thanh, lọc cả đồng vui?

Em có yêu không trên mái gianh
Tiếng chim se sẻ gảy đàn tranh;
Có yêu cu đất gù trưa nắng,
Và tiếng cò kêu qua lúa xanh?

Anh kể em nghe những chuyện chim
Trên trời; chuyện những cánh bay tìm…
Con chim đẹp nhất và yêu nhất
Đang đậu trên vai anh, đó em.

6-6-1961

37. Tình yêu san sẻ

I – VUI

Là hoa, là nụ, hay là cành
Là cả mùa xuân em tặng anh.
Ôi những lá sương ôm lóng lánh
Tay em đưa đến với ngày xanh.

Phải chăng chim, gió mới qua đèo,
Hay suối, hay thông đang hoạ reo?
Nghe bước mầm đi như tiếng nhạc
Cũng vì muôn vạn hạt em gieo.

Vườn hồn hoa chậm hay hoa ủ
Trước sức xuân sang chợp nở đều…
Đêm hoá bếp hồng em chụm thổi,
Ngày thành lụa tuyết để em thêu.

II – MONG

Em hẹn hai lần đặt bước xinh,
Hai lần hoa đã đợi trong bình.
Chiếu son anh trải bằng tâm tưởng
Đón tự nơi em sang chốn anh.

Một ngày mong đợi ấy ba năm,
Một khắc xa nhau là thế kỷ.
Biết em công việc vẫn đang dồn,
Anh cũng liền tay chưa lúc nghỉ.

Trời lạnh, trời sương cũng chẳng sầu.
Không gian, em ạ! bỗng trong thâu
Như nghe suốt được tình yêu mến:
Dẫu mong chờ – anh không trách đâu.

III – HIỂU

Nét mặt hay là nét cảm thương,
Nhìn em anh tưởng tự soi gương.
Tay anh hay cũng tay em nhỉ,
Hương của tình hay hương của hương…

Chuyện trước ta chưa kể một lời,
Mà anh đã hiểu tận sâu khơi;
Vai anh khi để đầu em tựa
Cân cả buồn, vui của một đời.

Cảm ơn tuổi trẻ bay về lại,
Hay cảm ơn em đẹp tuyệt trần;
Tôi cảm ơn đời thương mến lắm,
Cho tôi lại thấy mặt ngày xuân.

1961

38. Hoa đẹp là hoa nhìn với mắt em…

Hoa đẹp là hoa nhìn với mắt em
Cửa sổ là khung có hình em ở giữa
Tách nước – là ngón tay em cầm
Quyển sách chao đèn là bóng em đọc mở…

Đường nhựa là đường in dấu vạn chân,
Duy có một dấu chân – em yêu dấu.
Tàu điện là tàu một đêm anh tiễn em đi.
Em có nhớ một buổi chiều
ta dạo trong sân Văn Miếu?

Vũ trụ là chốn anh được gặp em
Thời gian là nơi anh với em sinh cùng thời đại.
Em ơi! Em đã mở cho anh
Cánh cửa vô cùng xin chớ bao giờ khép lại.

Đêm 10-1-1962

39. Uống xong lại khát…

Uống xong lại khát, là tình;
Gặp rồi lại nhớ, là mình của ta.
Dù cho ngày tháng trôi qua,
Mến yêu không thể thành ra hôm nào.
Nắng mưa lớp lớp khơi trào
Trăm sông nghìn suối đổ vào lòng anh!

1-1-1962

40. Tình yêu muốn hoá vô biên…

Tình yêu muốn hoá vô biên,
Một ngày yêu, muốn kết liền ngàn năm.
Kể từ khi có trái tim,
Những đôi người vẫn triền miên với đời.

Đó là như thế, em ơi,
Hai ta có sống trên đời mãi đâu;
Nhưng từ may mắn yêu nhau,
Đôi tim gắn với dài lâu triệu người.

Nhận thêm thắm đất xanh trời,
Lại cho trời đất rạng ngời ngày đêm;
Của đời ta nhận ấm êm,
Hồn trao âu yếm ta thêm nặng đời.

Vô biên là của đất trời,
Chờ vô biên của con người tạo ra.
Dẫu rằng hữu hạn đôi ta,
Yêu đương một thuở thành ca muôn đời.

12-12-1961

41. Hoa nở sớm

Hoa chẳng chờ em, nở sớm hơn,
Một vùng xao xuyến dạ lan hương.
Bỗng đêm ngào ngạt qua khung cửa,
Ấy dạ lan hoa hội giữa vườn.

Từ khi hoa trổ những chùm xinh,
Trong ý thương yêu đã để dành
Nghĩ đến em về, hoa độ nở
Vì em, hương đượm cả mi thanh.

Mấy ngày đông ấm giục hoa sinh,
Đêm đến tin hương bỗng giật mình!
Như sóng ngạt ngào từng đợt một,
Dạ lan kỳ ảo thấm năm canh.

Muốn cầm hương quý, đợi em anh,
Anh cất hoa hương giữa ái tình.
Muôn vạn hương triều thơm tựa biển,
Em về trở lại giữa hồn anh.

42. Anh nhớ thương ai

“Anh nhớ thương ai, đôi mắt lim dim”
Anh nhớ thương ai, anh nhớ thương em.

Ngó lên trời đẹp muốn xem,
Hồ dâng sắc nước, trăng đem ánh ngà.
Trúc thanh trúc cũng la đà,
Gió hương dường đã chan hoà trong đêm.

Anh nhớ thương em, anh nhớ thương em.

Tiếng còn đồng vọng xa êm,
Bóng hình còn giữa trái tim vọng hoài.
Trông ra nhưng chẳng thấy người,
Tẻ hơi trà nước, nhạt mùi thuốc diêm.

Anh nhớ thương ai, anh nhớ thương em.

Nhớ người, thương mặt nhớ thêm;
Chiều trong vắt chuyển thành đêm mịn màng,
Sang mai, lại đến chiều vàng;
Xuân đầy mặt đất, thu ngang bức rèm.

Anh nhớ thương ai, anh nhớ thương em…

9-1961

43. Tương tư, chiều

Bữa nay lạnh, mặt trời đi ngủ sớm;
Anh nhớ em, em hỡi! anh nhớ em.
Không gì buồn bằng những buổi chiều êm.
Mà ánh sáng đều hoà cùng bóng tối.
Gió lướt thướt kéo mình qua cỏ rối;
Vài miếng đêm u uất lẩn trong cành;
Mây theo chim về dãy núi xa xanh
Từng đoàn lớp nhịp nhàng và lặng lẽ
Không gian xám tưởng sắp tan thành lệ.

Thôi hết rồi! còn chi nữa đâu em!
Thôi hết rồi, gió gác với trăng thềm.
Với sương lá rụng trên đầu gần gũi,
Thôi đã hết hờn ghen và giận tủi.
(Được giận hờn nhau! sung sướng bao nhiêu!)
Anh một mình, nghe tất cả buổi chiều
Vào chậm chậm ở trong hồn hiu quạnh.

Anh nhớ tiếng. Anh nhớ hình. Anh nhớ ảnh.
Anh nhớ em, anh nhớ lắm! em ơi!
Anh nhớ anh của ngày tháng xa khơi,
Nhớ đôi môi đang cười ở phương trời.
Nhớ đôi mắt đang nhìn anh đăm đắm.
Em! xích lại! và đưa tay anh nắm!

44. Ngút ngàn

Khi nỗi yêu thương quá nặng tràn,
Tiếng reo có lúc giả lời than…
Tình yêu những lúc mênh mông quá,
Như hắt hiu xa – bởi ngút ngàn!

45. Quả trứng và lòng đỏ

Có em, nên mới là anh;
Có em, anh mới hai mình giàu thêm.
Thêm mình, vì có thêm em;
Mình thêm em nữa, cho nên thật mình.

Em là hoa thắm lá xanh,
Anh như đất ủ muốn thành mùa xuân;
Mang em trong dạ như mầm,
Ngày đi suy nghĩ, đêm nằm mến thương.

Thời gian hoá sợi tơ trường,
Vì em quay sợi, anh vương vấn hoài.
– Anh như quả trứng tươi ngời,
Em là lòng đỏ bồi hồi của anh!

8-1960

46. Mặt người thương

Muốn vẽ mà chơi, vẽ được nào
Nguyễn Công Trứ

Thơ chẳng nên câu, bút cũng thường,
Vẽ sao cho được mặt người thương!
Hữu hình gắn bó là xương thịt,
Lại cả vô hình tựa gió, hương.

Anh tưởng như anh thuộc mặt người,
Ôi ngôi sao nhỏ chiếu trong ngời!
Khi gần đã thấy thành vô hạn,
Nay cách xa nên hiện giữa trời.

Sao đã nhập tâm mà chửa thuộc,
Ôm như hoa đỏ – giữa lòng ta!
Em như đời sống sinh, sinh mãi
Đời cũng như em bất tận mà.

27-8-1961

50. Tình trai

Tôi nhớ Rimbaud với Verlaine,
Hai chàng thi sĩ choáng hơi men,
Say thơ xa lạ, mê tình bạn,
Khinh rẻ khuôn mòn, bỏ lối quen.

Những bước song song xéo dặm trường,
Đôi hồn tươi đậm ngát hoa hương,
Họ đi, tay yếu trong tay mạnh,
Nghe hát ân tình giữa gió sương.

Kể chi chuyện trước với ngày sau;
Quên gió môi son với áo màu;
Thây kệ thiên đường và địa ngục!
Không hề mặc cả, họ yêu nhau.

51. Thơ tình mùa xuân

Mùa xuân về trong tiếng ca chim,
Trên nước xanh sông, trong liễu rèm.
Chưa hái được hoa mang tặng em
Nên một cành thơ em tạm đem.

Ánh xuân mỗi sớm hồng tươi mướt,
Những ống khói cao bèn nhận trước.
Ruộng xanh đã cấy đến châi trời
Lóng lánh mạ soi mình xuống nước.

Chưa hái được hoa mang tặng em
Nên một cành thơ anh tạm đem.

Cây trồng – ta chẳng trồng nêu tết –
Những lá đầu tiên vừa nhú biếc.
Người đi chợ búa tiếng chân ran,
Quần láng mới thâm còn sột soạt.

Chưa hái được hoa mang tặng em
Nên một cành thơ anh tạm đem.

Trên cảnh đồng quê thấy xếp hàng
Chạy dài như tận cuối không gian
Những dàn sắt dựng như ren sắt
Dẫn điện chuyền đi xây hạnh phúc…

Chưa hái được hoa mang tặng em
Nên một cành thơ anh tạm đem.

Anh muốn mời em bước xuống thuyền,
Thuyền của đôi ta vào hiện thực
Dựa thế đêm tan, ngày sáng rực,
Thuyền ta đi dựng lấy thần tiên…

Đây một cành thơ anh tạm đem
Như nước xanh sông, như liễu rèm…

14-1-1962

52. Sao em lại như thế

Sao em lại như thế –
Em, em là mặt bể,
Em, em là đỉnh non
Xanh chót vót chon von…

Em cho tình yêu dấu
Anh đựng hết tâm hồn
Anh đựng tràn da thịt,
Vẫn hãy còn vô biên.

Sao em lại như thế –
Em là chùm hoa cam
Muốt cánh và vàng nhị
Ngây ngất dạ vì thơm…

Khi mắt em êm nhìn
Chiếu muôn nghìn thân thiết,
Anh muốn làm muôn việc
Nâng cả cuộc đời lên…

Sao em lại như thế –
Em là viên muối bể
Khiến đậm bữa cơm đời.

Em là cánh của người,
Em sao em như thế –

14-1-1962

53. Tình yêu muốn hoá vô biên…

Tình yêu muốn hoá vô biên,
Một ngày yêu, muốn kết liền ngàn năm.
Kể từ khi có trái tim,
Những đôi người vẫn triền miên với đời.

Đó là như thế, em ơi,
Hai ta có sống trên đời mãi đâu;
Nhưng từ may mắn yêu nhau,
Đôi tim gắn với dài lâu triệu người.

Nhận thêm thắm đất xanh trời,
Lại cho trời đất rạng ngời ngày đêm;
Của đời ta nhận ấm êm,
Hồn trao âu yếm ta thêm nặng đời.

Vô biên là của đất trời,
Chờ vô biên của con người tạo ra.
Dẫu rằng hữu hạn đôi ta,
Yêu đương một thuở thành ca muôn đời.

12-12-1961

54. Anh nhớ thương ai

“Anh nhớ thương ai, đôi mắt lim dim”
Anh nhớ thương ai, anh nhớ thương em.

Ngó lên trời đẹp muốn xem,
Hồ dâng sắc nước, trăng đem ánh ngà.
Trúc thanh trúc cũng la đà,
Gió hương dường đã chan hoà trong đêm.

Anh nhớ thương em, anh nhớ thương em.

Tiếng còn đồng vọng xa êm,
Bóng hình còn giữa trái tim vọng hoài.
Trông ra nhưng chẳng thấy người,
Tẻ hơi trà nước, nhạt mùi thuốc diêm.

Anh nhớ thương ai, anh nhớ thương em.

Nhớ người, thương mặt nhớ thêm;
Chiều trong vắt chuyển thành đêm mịn màng,
Sang mai, lại đến chiều vàng;
Xuân đầy mặt đất, thu ngang bức rèm.

Anh nhớ thương ai, anh nhớ thương em…

9-1961

55. Tình thứ nhất

Anh chỉ có một tình yêu thứ nhất,
Anh cho em, kèm với một lá thơ.
Em không lấy, và tình anh đã mất.
Tình đã cho không lấy lại bao giờ.

Thư thì mỏng như suối đời mộng ảo;
Tình thì buồn như tất cả chia ly.
Giấy phong kỹ mang thầm trong túi áo;
Mãi trăm lần viết lại mới đưa đi.

Lòng e thẹn cũng theo tờ vụng dại,
Tới bên em, chờ đợi mãi không về.
Em đã xé lòng non cùng giấy mới,
– Mây đầy trời hôm ấy phủ sơn khê.

Cũng may mắn, lòng anh còn trẻ quá.
Máu mùa xuân chưa nở hết bông hoa;
Vườn mưa gió còn nghe chim rộn rã,
Anh lại còn yêu, bông lựu, bông trà.

Nhưng giây phút đầu say hoa bướm thắm,
Đã nghìn lần anh bắt được anh mơ
Đôi mắt sợ chẳng bao giờ dám ngắm,
Đôi tay yêu không được nắm bao giờ.

Anh vẫn tưởng chuyện đùa khi tuổi nhỏ,
Ai có ngờ lòng vỡ đã từ bao!
Mắt không ướt, nhưng bao hàng lệ nhỏ
Len tỉ tê thầm trộm chảy quay vào.

Hoa thứ nhất có một mùi trinh bạch;
Xuân đầu mùa trong sạch vẻ ban sơ.
Hương mới thấm bền ghi như thiết thạch;
Sương nguyên tiêu, trời đất cũng chung mờ.

Tờ lá thắm đã lạc dòng u uất,
Ánh mai soi cũng pha nhạt màu ôi,
Anh chỉ có một tình yêu thứ nhất,
Anh cho em, nên anh đã mất rồi!

56. Tặng bạn bây giờ

Ta biết ngày mai em có vợ,
Đi làm hai bữa, tối về thăm.
Cơm xong, chén nước chờ bên cạnh
Em bế thằng con được mấy năm.

Chỉ mấy năm thôi, đủ phận chồng,
Chàng trai tơ mởn đã thành ông.
Không còn mộng dễ ngày tươi trẻ,
Mắt sáng phai rồi, má hóp không.

Ta cũng như em hết trẻ rồi,
Nhưng lòng ta vẫn hát không thôi.
Xuân ta đã cất trong thơ phú,
Tuổi trẻ trong thơ thắm với đời.

Em ngồi trông vợ, thấy nàng tiên
Là một người thôi, mộng hão huyền!
Ta bước bên đường kêu gọi mãi,
Nhớ người bạn cũ thuở anh niên.

Em nghe tê tái dưới hàng mi,
Tiếc thuở say nồng, nhớ bạn si.
Khép mắt buồn xa, em sẽ bảo:
– Có chàng Xuân Diệu, thuở xưa kia…

57. Đời anh em đã đi qua…

Đời anh em đã đi qua,
Sáng thơm như một luồng hoa giữa đời.
Hiểu làm sao hết, em ơi,
Bốn năm kỳ diệu đất trời nhờ em.
Ngôi nhà, cánh cổng, trái tim,
Khóm cây, con mắt ngày đêm đón mừng.

Em đi, anh ngóng trông chừng;
Anh về, miệng đã gọi lừng: em ơi!
Bữa ăn thành một hội vui,
Có em gắp với, rau thôi cũng tình,
Cảnh thường cũng hoá ra xinh;
Có em, anh hết ngẫm mình bơ vơ

Bốn năm đầm ấm, say sưa,
Tình yêu có biết hạn bờ nào đâu.
Bốn năm nhưng cũng qua mau,
Cõi trần ai có ở lâu thiên đường;
Giã từ, từ biệt đôi phương,
Đôi nơi, đôi ngả, đôi đường: khổ anh!

Bốn năm, lại khép trời xanh;
Nhớ em như một mộng lành mà thôi.
Từ đây anh lại trong đời,
Bữa cơm ngồi với một đôi đũa cầm;
Giường kia một bóng anh nằm;
Phòng văn một sách đăm đăm sớm chiều.

Muôn vàn cảm tạ em yêu,
Chất cho anh biết bao nhiêu ân tình!
Ai hay anh đã để dành,
ánh hương một thuở, thơm thanh suốt đời.
Sống bằng nhớ lại nguồn vui,
Nhớ khi ôm cả đất trời cùng em…

58. Khung cửa sổ

Anh có nhà có cửa,
Nhưng không vợ không con,
Sợ cái bếp không lửa,
Sợ cái cửa không đèn.

Những đêm đi xa về,
Tận xa nhìn cửa đóng,
Không ánh sáng đón mình,
Không có ai trông ngóng.

Từ khi em đến anh,
Cửa sổ ánh đèn xanh.
Xa xa anh thấy sáng,
Trong đêm khung cửa lành.

Biết có em trong phòng
Viết bài hay đọc sách,
Như trong bếp nấu cơm
Có lửa hồng tí tách.

Ôi cái khung cửa sổ,
Em thường đứng nhìn ra:
Em là sao của cửa,
Em là hồn của nhà.

Giờ nghĩ chuyện em đi,
Anh sợ khung cửa sổ,
Sợ những lúc xa về,
Không thấy đèn sáng cửa.

Ôi cái khung cửa sổ,
Của kiếp anh, đời anh!
Tay em không đến mở,
Thôi còn gì tươi xanh?

Kết luận

Xuân Diệu là danh tác gắn liền với những bài thơ về tình yêu đôi lứa. Cạnh đó, trong hàng loạt các tác phẩm tiêu biểu của Xuân Diệu, không ít những dòng thơ thể hiện tình yêu thiên nhiên, đất nước, quê hương, yêu con người.

Những dòng thơ Xuân Diệu về tình yêu đã chạm đến cảm xúc của không ít độc giả thời bấy giờ. Đến ngày nay, những dòng thơ của ông hoàng thơ tình vẫn thường được nhắc đến và không ít quan điểm của ông trong tình yêu cũng được độc giả tôn vinh đến hiện tại.